Znaczenie rynków wschodzących w światowej wymianie towarów
Wbrew pozorom w handlu międzynarodowym najważniejszymi podmiotami są nie tylko wysoko rozwinięte państwa, takie jak np. USA czy Japonia. Coraz większą rolę zaczynają odgrywać kraje i regiony, które nie mogą bezpośrednio konkurować z gospodarczymi potęgami, ale oferują ogromny potencjał zarówno dla eksportu, jak i importu. Omawiamy znaczenie rynków wschodzących w światowej wymianie towarów!
Rynki wschodzące – czyli jakie?
Rynki wschodzące (z ang. emerging markets) to określenie stosowane w odniesieniu do wybranych państw i regionów, które wyróżniają się charakterystycznymi cechami rozwoju gospodarczego. Pojęcie nie jest jednoznaczne, ponieważ dotyczy różnorodnych krajów, głównie z Azji i Europy Środkowo-Wschodniej. Są to państwa na dość wysokim poziomie (np. Chiny, Rosja), jak i średnim (np. Brazylia, Indonezja) czy nawet słabym, ale wykazującym wysoką dynamikę wzrostu gospodarczego (np. Wietnam, Malezja).
Kraje zaliczane do tej kategorii stanowią atrakcyjne miejsce do lokowania kapitału, ponieważ oferują duży potencjał dla różnych inwestycji, w tym również w dziedzinie handlu. Ukierunkowanie na gospodarki wschodzące daje dostęp do ogromnego rynku potencjalnych konsumentów, którzy stają się klasą średnią i zaczynają się bogacić. To ogromna szansa, ale oczywiście handel z takimi państwami nie jest też pozbawiony wyzwań, związanych z m.in. lokalnymi systemami regulacyjnymi, podatkowymi i celnymi, czy zmianami w kursie walut.
Jaką rolę odgrywają rynki wschodzące w handlu międzynarodowym?
Gospodarki wschodzące w latach 2000-2012 zwiększyły swój udział w światowym handlu z 24% do 40%. Same Chiny przyczyniły się do około połowy tego wzrostu. W ciągu ostatniej dekady udział gospodarek wschodzących w światowym handlu zmienił się bardzo nieznacznie, niemniej przewidywania na przyszłe lata są obiecujące.
Podczas gdy handel rozwija się szybciej w gospodarkach wschodzących, gospodarki rozwinięte utrzymują największy wzrost. W przyszłości (do 2026) zdaniem ekonomistów mimo wszystko większość rozwoju handlu, czyli 55%, odnotuje się w gospodarkach rozwiniętych, podczas gdy 45% w gospodarkach wschodzących.
Warto też wiedzieć, że zmienia się asortyment produktów, którymi handlują gospodarki rozwinięte i wschodzące. Gospodarki wschodzące stają się coraz ważniejszymi importerami surowców, a także eksporterami ekskluzywnych dóbr kapitałowych, pośrednich i konsumpcyjnych. Trzeba jednak mieć na względzie, że nadal muszą skupiać się na rozwoju wielu kwestii związanych m.in. z łącznością czy innowacjami. Zgodnie z przyszłymi zmianami w modelach handlu najprawdopodobniej będzie można zaobserwować zwrot w stronę nie ilości, a lepszej jakości towarów produkowanych w tych krajach.
Jaki wpływ ma aktualna sytuacji na świecie na rynki wschodzące?
Szereg „wstrząsów”, których doświadczyła światowa gospodarka, odbił się w szczególności na państwach rozwiniętych. Szczególnie niekorzystne są związane z nimi gwałtowne podwyżki cen prądu, gazu i paliwa. W obliczu takiej sytuacji rynki wschodzące oferują potencjał, który może przyczynić się do przekształcenia oblicza światowego handlu.
Od 2016 do 2021 Chiny wygenerowały jedną czwartą światowego wzrostu handlu. Według prognoz ponownie osiągną największy wzrost w latach 2021-2026, ale ich udział ma spaść o połowę, do 13%. W związku z wybuchem wojny w Ukrainie rynki wchodzące również ucierpiały (odnotowano odpływ kapitału w wysokości aż 120 mld dolarów), ale najgorsze skutki odczuły właśnie Chiny. Drugi największy odpływ środków zaobserwowano w Indiach (ponad 25 mld dolarów). Co ciekawe, w niektórych państwach zaliczanych do rynków wschodzących nie odnotowano większego odpływu inwestycji, m.in. w Chile, na Węgrzech czy w Polsce.
Nowe bieguny wzrostu handlu pojawiają się natomiast w Azji Południowo-Wschodniej i Południowej, a także oczekiwany jest wzrost gospodarczy w Afryce Subsaharyjskiej. Spodziewane jest również zwiększenie wartości handlu między krajami Zatoki Perskiej a wschodnią Azją – ma być on wart więcej niż ten z rozwiniętymi gospodarkami, czyli z m.in. USA, Europą i Japonią.
Według badaczy środek ciężkości światowego handlu po latach zacznie przesuwać się na południe. Rzeczywiście, wschodzące kraje azjatyckie i kraje Zatoki Perskiej wzmocniły ostatnio dwustronne stosunki. Dla przykładu, w lutym 2022 Indie podpisały kompleksową umowę o partnerstwie gospodarczym ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, trzecim co do wielkości partnerem handlowym (które kontynuują również dwustronne negocjacje w sprawie podobnej umowy z Filipinami).