Jak automaty paczkowe redefiniują europejską logistykę

Automaty paczkowe i punkty odbioru wrosły w krajobraz naszych miast tak naturalnie, jakby były tam od zawsze. Widok osoby odbierającej paczkę przy żółtej, zielonej czy czerwonej maszynie stał się elementem codziennej rutyny, równie powszechnym co poranna wizyta w piekarni. 

Klienci coraz śmielej rezygnują z konieczności oczekiwania na kuriera we własnym domu, wybierając elastyczność i kontrolę, jaką daje im wskazana lokalizacja. To zjawisko potwierdzone twardymi danymi rynkowymi, które zarysowują nowy kierunek dla całej branży.

Najnowsze badanie rynku „Out of Home Delivery in Europe 2024”, opracowane przez Last Mile Experts, jasno pokazuje, że europejscy konsumenci z rosnącym zaufaniem podchodzą do odbioru przesyłek poza domem. Ten zwrot w preferencjach to fundamentalna zmiana w sposobie, w jaki myślimy o dostawach.

OOH jako nowa norma

Termin Out-of-Home (OOH) odnosi się do całej sieci dostaw realizowanych poza adresem zamieszkania. Obejmuje zarówno automaty paczkowe (APM), jak i punkty odbioru w sklepach czy specjalistycznych lokalach partnerskich (PUDO). Z każdym rokiem rośnie odsetek przesyłek kierowanych właśnie do takich miejsc.

Fenomen popularności dostaw OOH ma kilka źródeł. Jest to oczywiście pokłosie dynamicznego rozwoju handlu internetowego, który po zawirowaniach związanych z pandemią i sytuacją geopolityczną nabrał nowego rozpędu. 

Równie istotnym czynnikiem jest rozkwitający trend re-commerce, czyli handlu przedmiotami z drugiej ręki. Nieformalne transakcje, często zawierane za pośrednictwem mediów społecznościowych, znalazły w automatach paczkowych swojego idealnego partnera logistycznego.

Co napędza ten trend? Wygoda, oszczędność i… ekologia

Wygoda i oszczędność czasu to jedno, ale raport wskazuje na jeszcze jeden, niezwykle istotny motor napędowy tej zmiany – rosnącą świadomość ekologiczną. Zarówno konsumenci, jak i firmy, dostrzegają potrzebę redukcji śladu węglowego. Dostawa OOH jest tu rozwiązaniem niemal idealnym.

Jeden kurs kuriera do automatu, który zaopatruje dziesiątki osób, redukuje emisję spalin i eliminuje kilometry pokonywane w zakorkowanych centrach miast. To trochę tak, jakby zastąpić 50 indywidualnych podróży samochodem jedną, zoptymalizowaną trasą autobusu. Korzyść jest podwójna: dla planety i dla portfela firmy kurierskiej.

Anatomia rynków APM i PUDO

W ciągu ostatniego roku liczba unikalnych automatów paczkowych (APM) w Europie wzrosła o 29%, a punktów PUDO o 6%. Daje to imponujące sumy: niemal 155 000 automatów i ponad 349 000 punktów na całym kontynencie.

W tej układance Polska jawi się jako absolutny lider w kategorii automatów paczkowych, mogąc pochwalić się siecią blisko 40 000 maszyn. Dla porównania, kolejne w rankingu Wielka Brytania i Niemcy mają ich po około 15 000. Różnica jest więc kolosalna. 

Skąd ten fenomen? Za sukcesem Polski stoi głównie wczesna i bardzo dynamiczna ekspansja jednego z graczy, która zbudowała w konsumentach nawyk i stworzyła efekt kuli śnieżnej. Konkurencja musiała po prostu dostosować się do rynku ukształtowanego przez pioniera.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku punktów PUDO. Tutaj prym wiodą rynki zachodnie: Francja (ok. 50 500), Wielka Brytania (ponad 50 000) i Włochy (ok. 48 000). Wynika to z faktu, że miały one już dobrze rozwinięte sieci punktów odbioru (np. w kioskach czy na stacjach benzynowych) na długo przed boomem na automaty. W Polsce, przy mniejszej liczbie takich tradycyjnych punktów, automaty wypełniły istniejącą lukę.

Łącznie daje to w naszym kraju około 80 000 unikalnych miejsc typu OOH. Z perspektywy sprzedawcy, udostępnienie klientom tak gęstej sieci jest kluczowe. Intuicyjna mapa punktów PUDO wbudowana w proces zakupowy skraca ścieżkę do finalizacji zamówienia i znacząco podnosi komfort kupującego.

Korzyści, które widać w wynikach

Przewoźnicy odpowiadają na zielony popyt, ale ich motywacje są również mocno osadzone w ekonomii. Etap ostatniej mili to logistyczny ból głowy, generujący nawet do 65% wszystkich kosztów dystrybucji. Jeden automat paczkowy jest w stanie dziesięciokrotnie zwiększyć wydajność pojedynczego kursu – zamiast dostarczać 60 paczek pod różne adresy, kurier zaopatruje jeden punkt w nawet 600 przesyłek.

Dla właściciela sklepu internetowego korzyści są równie wymierne:

• Niższy wskaźnik porzuconych koszyków – klienci nie muszą martwić się o konieczność bycia w domu o określonej porze.
• Wyższa konwersja – niższe koszty dostawy OOH można przenieść na klienta, oferując bardziej konkurencyjną cenę.
• Uproszczona logistyka – efektywne zarządzanie wysyłkami i zwrotami dla e-commerce staje się prostsze i bardziej przewidywalne. Znika problem nieudanych prób doręczenia, co jest bezcenne, zwłaszcza przy zamówieniach zagranicznych.

Wyzwania i bariery: Ciemniejsza strona paczkowej rewolucji

Obraz rynku OOH nie jest jednak pozbawiony rys. Każdy, kto próbował odebrać paczkę w okresie przedświątecznym, zna problem przepełnionych automatów. Operatorzy radzą sobie z tym, kierując przesyłki do punktów zastępczych, ale nie zawsze jest to wygodne dla odbiorcy.

Inne wyzwania to ograniczenia gabarytowe – nie każdy towar zmieści się w standardowej skrytce, co dla sprzedawców dużych przedmiotów oznacza konieczność polegania na innych formach dostawy, takich jak Palety i półpalety. Dochodzą do tego kwestie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz bezpieczeństwa i ochrony maszyn przed wandalizmem.

Horyzont zdarzeń: Jaka przyszłość czeka dostawy OOH?

Wszystko wskazuje na to, że rynek OOH będzie rósł w siłę. Eksperci prognozują, że do 2026 roku liczba przesyłek B2C obsługiwanych w ten sposób może sięgnąć 20 miliardów rocznie. Nie oznacza to końca tradycyjnych kurierów, ale z pewnością dalszą ewolucję rynku.

Kluczem do dalszego rozwoju, zwłaszcza w kontekście rosnącej popularności zakupów transgranicznych, będzie współpraca między operatorami. Otwarte, agnostyczne sieci, z których mogą korzystać różni przewoźnicy, to przyszłość, która ułatwi sprawne dostawy do klientów w Unii Europejskiej.

Już teraz widać też ewolucję technologiczną samych maszyn. Pojawiają się automaty chłodnicze dla branży e-grocery, a także koncepcje wykorzystania skrytek jako mini-magazynów dla usług typu „click & collect”. Coraz częściej stają się one także elementem miejskiej infrastruktury, co rodzi pytania o regulacje urbanistyczne i estetykę przestrzeni publicznej.

Ostatecznie rynek prawdopodobnie ustabilizuje się w proporcjach 40-60% między rozwiązaniami OOH a tradycyjnymi dostawami do drzwi. Uproszczone procesy, takie jak sprawna automatyzacja zwrotów, staną się standardem, a my jako konsumenci zyskamy zrównoważony ekosystem, w którym każda opcja dostawy znajdzie swoje idealne miejsce. 

Kluczowe informacje

• Obserwuje się znaczący wzrost preferencji konsumentów europejskich w zakresie dostaw poza adresem (OOH), obejmujących automaty paczkowe i punkty odbioru. Wynika to z poszukiwania większej elastyczności oraz kontroli nad procesem logistycznym przesyłek.
• Fenomen popularności dostaw OOH napędzany jest przede wszystkim wygodą, oszczędnością czasu oraz rosnącą świadomością ekologiczną. Umożliwiają one redukcję śladu węglowego poprzez optymalizację logistyki ostatniej mili.
• Rynek dostaw OOH w Europie odnotował znaczący wzrost liczby punktów, z 29% zwiększeniem liczby automatów paczkowych rocznie. Polska jest liderem w tej kategorii, posiadając blisko 40 000 maszyn, co stanowi wyjątkową pozycję na kontynencie.
• Firmy kurierskie odnotowują znaczące zwiększenie wydajności operacji, ponieważ jeden automat paczkowy może obsłużyć wielokrotnie więcej przesyłek. Dla e-commerce oznacza to niższy wskaźnik porzuconych koszyków i uproszczenie zarządzania procesami logistycznymi.
• Prognozuje się dalszy dynamiczny rozwój rynku OOH, z przewidywanym wzrostem liczby przesyłek B2C do 20 miliardów rocznie do 2026 roku. Kluczowa dla przyszłości będzie współpraca między operatorami oraz innowacje technologiczne w zakresie maszyn.

Źródła

https://lastmileexperts.com/reports-subscriptions